{ "title": "Yara Bakımı", "image": "https://www.yara.gen.tr/images/yara-bakimi-urunleri.jpg", "date": "20.01.2024 05:56:13", "author": "oktay öztürk", "article": [ { "article": "Yara Bakımı, Yara çeşitli fiziksel, kimyasal nedenler sonucunda kas, kemik, sinir ve damar gibi vücut yapılarının doku bütünlüğünün bozulması sonucunda oluşan durumdur. Yara bakımı hastanın sağlığı açısından çok önemlidir. Çünkü yaralanmalar sonucunda deri üzerinde koruma özelliği kaybolduğundan hastanın yaralı bölgesinde enfeksiyon riski artarak sağlık bakımından sıkıntılı sonuçlar ile karşılaşılması söz konusudur. Yara bakımı aseptik malzemeler ile yapılan ve yarayı dıştan gelecek etkenlerden koruyan, sekresyonu bertaraf eden, yaranın oluştuğu bölgede kanama bölgesine basınç uygulayan ve yaralı bölgenin anatomik pozisyonunu korumak amacı ile yapılan işlem olarak bilinmektedir. Ayrıca yara bakımının amaçları arasında yaranın temiz kalmasını iyileşme süresine kadar sağlamak ve yaranın daha çabuk iyileşmesi için enfekte ve kirli bölgeyi temizlemektir. Yara bakımı aynı zamanda yaranın yeri, durumu, genişliği, türü ve özelliğine göre değişik şekilde yapılması gerektiği de unutulmamalıdır ve yaranın bakımı sırasında ön görülen yarayı enfeksiyonlardan korumak yaralı olan bölgede bakım sayesinde var olan akıntıyı uzaklaştırmak ve bertaraf etmek, kanama var ise durdurmak, yara bölgesinde oluşan ağrıyı azaltmak ve nemli ortam sağlayarak ısının kaybolmasını önlemek ve iyileşme süresini hızlandırmak için yapılan bütün işlemlere yara bakımı denilmektedir. Yara bakımı için hastanın yaralı bölgesine yapılan ameliyat veya yapılan cerrahi müdahale sonrasında merhem emdirilmiş çeşitli ürünler, örtüleme, bandajlama, hidroaktif merhemler ve kompresyon gibi kaliteli çözümler yara bakımı için yapılacak uygulamalardır.

Yara Bakımı İçin En Uygun Yöntemler
İnspeksiyon; Hasta kişi geldikten hemen sonra yaraya hızlı bir şekilde bakılmalıdır. Kanamanın kontrol altında olup olmadığı ile yaranın büyüklüğünün o anda elinizde olan olanaklarınızın ötesinde olup olmadığı konularında karar vermeniz gerekmektedir. En görünür biçimde olan yaranın daha ötesine bakmayı kesinlikle unutmamalısınız. Ciddi olabilecek diğer yaraların işaretlerini de kontrol etmelisiniz. Karmaşık şekilde olan bir yara için konsültanla sorumluluğu paylaşmaya karar verebilirsiniz. Aksi takdirde buna benzeyen veya çok daha güç problemler yüzünden geçici olarak yetkiniz elinizden alınmaktadır. Böyle bir durumda uygun olabilecek çözüm yolları; yardım istemek ile daha sonra harekete geçmek ya da yarar hafif durumda ise ailesinden ve hastadan beklemelerini rica etmektir. Son iki durumda da tedavinin bir veya iki saat gecikmesi ile hiçbir şey kaybedilmeyeceği konusunda hasta kişi ve yakınlarını ikna etmeniz gerekir. Bu arada hastanın konforlu ve rahat bir yerde bekletilmesini sağlamalısınız. Tedaviye başlamadan önce yaranın özelliklerini mutlaka belirlemelisiniz. Hastanın geçmiş tıbbi hikayesini, almış olduğu tedavileri, alerjilerini ve aşılarını içeren anamnezini almalısınız.

Antiseptik Solüsyon: Birçok uzmanın hangi hazırlık solüsyonunu kullanacağı konusunda endişe yapar. Ancak bu konu yara tedavisinin başarısını etkilemekte olan konular içinde en az önemli olanıdır. Canlı halde olan dokulara zarar veren ajanları asla kullanmamalısınız. Alkol peroksit veya oldukça kuvvetli olan deterjanlar içeren hazırlık solüsyonları faydadan çok zarar vermektedir. Bakterileri etkisiz hale getirerek öldürür, ama aynı zamanda da fibroblast ile epitel hücreleri de öldürmektedir. Yüksek konsantrasyonda pigment içermekte olan solüsyonlar ise yaranın görünüşünü değiştirir ve doku canlılığını belirlemeyi oldukça zorlaştırır. Solüsyon kullanımını tamamı ile göz ardı etmemelisiniz. Yaranın etrafını bu solüsyon ile temizleyebilirsiniz. Hasta kişiler sizden bunu beklerler. Bir sonraki ve en önemli olan aşama olan irrigasyon için kullanabileceğiniz en uygun solüsyon basit ve dengeli bir tuz solüsyondur.

Anestezi: Yaraya herhangi bir girişimde bulunmadan önce mutlaka lokal anestezi uygulaması gerekir. Yaranın içerisindeki kir görünüyor olsa bile öncelikle yüzeyi infiltre etmelisiniz; daha sonra ise irriagsyon ile debridmanı uygulamalısınız. Yapmış olduğunuz iğnenin kontamisyonu yaygınlaştıracağı doğru değildir. Komşu olan deriden değil de yaranın iç kısmına doğrudan enjeksiyon ve enfeksiyon riskini arttırmayacağı gibi daha az acı vermektedir. Yeterli oranda irrigasyon ile debridman, ancak yara iyi uyuşturulmuş ise başarılabilir. Anestetik maddeyi vermeden önce yarayı hazırlıyor iseniz başarı şansınız daha çok azalır. Xylocaine (Lidokain)'nin toksik seviyesinin yedi mg ve kg saat olduğunu hatırlayın. Bu yetmiş kilo gram ağırlığında olan bir kişiye her bir saatte elli mili gram yüzde birlik Xylocaine'e karşılık gelmektedir. Yüzde birlik solüsyonun bir mili litresi on mili gram ilaç içermektedir. Dolayısı ile 5 kg'lık bir bebek üç buçuk mili litreyi güvenli bir biçimde alabilir. Toksisitenin erken işaretleri; eksitasyon ile takip eden konvulsiyon, daha sonra ise depresyon, arrest ve hatta ölümdür. Lokal anestezi yapmadan önce sedasyon kullanımı hata oranını artırır.

Karar: Yaralanmadan sonra uzun süre geçtiği durumlarda veya fazla kontamine olan ezici yaralanmalarda kapamayı üç beş gün ertelemek en uygun karardır. Bu zaman içerisinde iyileşmenin inflamatuar fazı en üst seviyeye çıkar. Geçmiş savaşlardan öğrenilen en önemli cerrahi yöntemlerden biri idealden daha kötü koşullarda tedavi edilebilen bir yaranın geçici olarak açık bırakılmasının daha fazla fayda verdiğidir. Hemen dikiş atmak daha yüksek enfeksiyon riskini oluşturmaktadır. Bu durum genellikle kuralın belki de tek istisnası yüzde oluşan yaralanmalardır. Etkili olan irrigasyon ile debridman sağlandığından iyice emin olunduğunda bir yüz laserasyonunun geciktirilmeden hemen dikilmesi boyun ile baş bölgesinde oluşan kanlanmanın iyi olması sebebi ile herhangi bir problem oluşturmaz.

İrrigasyon ile Debridman: Çok küçük ve çok fazla yüzeysel olanların haricinde bütün yaralar yıkamadan yarar görmektedir. Bu bir yarayı kapamaya hazırlamak için oldukça önemli bir basamaktır. Bu fizyolojik yıkama solüsyonu oluşan bakteri konsantrasyonunu dilüe etmektedir. Ayrıca kir parçacıklarını yerinden çıkararak kısmen kopmuş olan yağ parçacıklarını ve diğer cansız dokuların tanımlanmasını sağlamaktadır. Bunlar debride edilmez ise mevcut olan mikroorganizmalar için besin oluştururlar. En uygun irrigasyon kuvvetini sağlayabilmek için elli cc'lik bir enjektör ile yirmi beş gauge iğne kullanmalısınız.

Antibiyotikler: Kullanılan antibiyotikler çok ciddi kontaminasyon olasılığı bulunan yaralarda kullanılır. Bu tüm insan ile hayvan ısırıklarını kapsamaktadır. Antibiyotikler, tedavisi önemli ölçüde gecikmiş olan kişilerinde yararına olur. Tamamı ile toprakla kapatılmış veya kontamine olan yaralar özellikle de kanlanmanın tehlikeye girdiği kopma ve ezilme yaralanmaları; enfeksiyona açık ve dolayısı ile antibiyotiklerden fayda görecek yaralanmalardır. Antibiyotikler dengeyi iyileşme açısından oldukça değiştirirler. Ancak uygun debridman ile mantıklı cerrahi kararın yerini tabii ki de tutmazlar.

Tetanos Proflaksisi: Küçük ve önemsiz yaralar dahi tetanosa sebep olur. Bu açıdan daha önceki tetanos proflaksisini sorgulayabilmek oldukça önemlidir. Daha önceki yapılan bir tetanos aşısı ile üç enjeksiyon gerektiren tam proflaksi arasındaki farkları iyi bilmek gerekir. Herhangi bir şüphe var ise hastanıza öncelikle bir insan antikör preparatı kullanılarak pasif immunizasyon uygulamalısınız.
" } ] }